& de Economie
De Afsluitdijk verbindt Nederland al negentig jaar en is belangrijk voor de economische ontwikkeling van Noord-Nederland. Elke dag rijden er twintigduizend auto’s over dijk.
In het verlengde van de renovatie van de Afsluitdijk wordt de snelweg aangepakt en worden projecten gestart om de noordelijke economie een impuls te geven. Op het gebied van toerisme, energie en natuur. Ondertussen lobbyt het bedrijfsleven al tien jaar om de Lorentzsluizen in de Afsluitdijk te verbreden. De renovatie van de dijk is het moment, menen zij. Het is nu of nooit.
Wat betekent een bredere sluis voor de economie?
Het economische belang van de verbrede sluis is aanzienlijk. Zowel voor scheepswerven in het IJsselmeergebied en de vele specialistische toeleveranciers als voor het achterland, van Kampen tot Meppel. Een economische effectstudie uit 2016 berekende een groei van de werkgelegenheid in het IJsselmeergebied van drieduizend arbeidsplaatsen. Havenbedrijven en scheepswerven hebben dankzij de verbreding meer ruimte om te groeien en hebben aangegeven 110 miljoen euro extra te zullen investeren in hun bedrijven.
De verbrede sluis bij Kornwerderzand biedt in de toekomst ruimte voor de steeds bredere kustvaartschepen die worden gebouwd in Kampen, Urk en Lemmer. Bovendien kunnen vrachtschepen van de Oostzeeregio dan direct naar de havens van Kampen en Lelystad varen. Goederen hoeven dan niet meer eerst van en naar Rotterdam te worden vervoerd. Dat scheelt tijd, geld en het ontlast de drukke zeehavens en het wegvervoer.
‘Niet alleen de jachten zullen groeien, ook de economie’
Ook toen in 1932 de Afsluitdijk in gebruik werd genomen, bouwde De Vries Scheepsbouw al jachten. Terwijl de boten doorgroeiden – van tien naar honderdtien meter – veranderde er niets aan de sluizen in de dijk. De boten varen via Lelystad en Amsterdam om uiteindelijk het open water op te gaan bij Harlingen – hemelsbreed twintig kilometer van de werf.
Ook bij de omweg via het IJsselmeer en het IJ is de nodige precisie geboden om de jachten door sluizen en langs bruggen te manoeuvreren. Als de jachten maar een fractie langer, en daarmee ook breder en dieper worden, is ook deze alternatieve doorgang te smal. Om te kunnen doorgroeien, is de verbreding van de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand een must volgens Sijbrand de Vries, directeur van de werf in Makkum.
‘Het is van groot belang dat de Infrastructuur meegroeit met de bedrijven’
Sijbrand de Vries,
directeur De Vries Scheepsbouw
Een bredere Lorentzsluis betekent niet alleen dat er grotere jachten in Makkum gebouwd kunnen worden. Ook de jachten die er zijn gebouwd kunnen dan terugkomen voor onderhoud. Vanwege de omweg die ze nu moeten varen, dikwijls zonder schroef onder de boot, gebeurt dit nagenoeg niet.
De verruimde sluis zal rond 2028 toegankelijk zijn voor schepen met een diepgang van 4,7 meter. De breedte gaat van 14 naar 25 meter. De totale investering is tweehonderd miljoen euro. De regio draagt 88,5 miljoen euro bij aan de sluisverbreding, dit is inclusief de bijdrage van het bedrijfsleven.
Het mysterie ‘superjacht’
Zoals het bordje op de foto doet vermoeden is het strikt verboden om ook maar zoiets kleins als een scheepsraam van een superjacht in beeld te brengen. Alles wat herkenbaar is aan een jacht kan herleiden naar de naam van het schip - dus naar de eigenaar- en is strikt verboden om te fotograferen of te filmen. Voor ons als makers een behoorlijke uitdaging, want hoe maak je zichtbaar wat er onzichtbaar moet blijven? Hoe laat je zien dat Wendy aan superjachten werkt wanneer dit niet in beeld gebracht mag worden?
De oplossing: we maken het grote extreem klein. Dankzij de inspanning van de werf krijgen we toestemming van de eigenaar om in de machinekamer opnamen te maken, wel onder de strikte voorwaarde dat er niets herkenbaar in beeld gebracht wordt. Door de zijkant van de romp lopen we een jacht in van ruim honderd meter lang. Via een doolhof van smalle gangetjes en trappetjes komen we uit in het domein van Wendy: de machinekamer. Alles in deze ruimte is groots: leidingen, bouten en machines. Tegen de scheepshuid zien we een rijtje kleine leidingen die allemaal naar hetzelfde machine blok lopen. Tot op de centimeter nauwkeurig stelt Cynthia het beeldframe in en zo kan op een stukje van vijftig vierkante centimeter toch in beeld gebracht worden hoe een trotse Wendy aan haar jacht werkt.
‘Vervoer over water is de toekomst’
Een bredere sluis bij Kornwerderzand maakt een wereld van verschil voor het havengebied Port of Zwolle, een van de economisch snelst groeiende regio’s van Nederland. Bert Weever, eigenaar van Graansloot Kampen, een bedrijf voor op- en overslag van graan, lobbyt al tien jaar voor verbreding van de sluis.
Wat levert een bredere sluis Kampen op?
‘De nieuwe sluis wordt elf meter breder waardoor het mogelijk wordt om grotere schepen verder landinwaarts te laten aanmeren. Dat betekent dat we in de haven van Kampen grotere ladingsstromen in een keer kunnen verwerken en er valt een vervoersstroom tussenuit. De lading hoeft niet meer met binnenvaartschepen of vrachtwagens vanuit de zeehavens naar het achterland te worden vervoerd. Dat scheelt tijd en geld.’
Gaat de haven van Kampen concurreren met Rotterdam en Amsterdam?
‘Nee, want grote zeeschepen kunnen dan alsnog niet in Kampen komen. Het gaat om shortsea-schepen die worden ingezet voor kortere afstanden, veelal voor vrachtvervoer over water binnen Europa. Dat zijn nieuwe handelsstromen die in de lift zitten en daar kunnen we als Kampen van profiteren zonder dat de andere havens daar last van hebben.’
‘Handelsstromen veranderen namelijk. We zien de laatste jaren dat er steeds meer landbouwproducten, zoals graan en soja, uit Europa komen omdat de vraag naar niet-gemanipuleerde en biologische producten toeneemt. Daardoor verschuift de handelsstroom van Amerika of Brazilië naar Europa.’
Als ondernemer lobbyt u al tien jaar voor de sluisverbreding. Waarom houdt u vol?
‘Een bredere sluis is goed voor de regionale economie, het levert banen op en het is goed voor het milieu. Kijk, ik geloof in vervoer over water. Twintig jaar geleden toen ik Graansloot kocht, deden we opslag voor dertigduizend ton, dat is inmiddels vertienvoudigd. Daarmee bewijs ik dat vervoer over water kan concurreren met transport over de weg. Het belangrijkst is dat vervoer per schip aanzienlijk minder vervuilend is. Dat komt niet omdat schepen zo schoon zijn, het hangt samen met de hoeveelheid lading die een schip ineens vervoert versus het gebruik van diesel per gewichtseenheid in vergelijking met vrachtwagens. Er moet de komende jaren ook veel gebeuren in het duurzaam maken van vervoer over water. Waterstof speelt hierin een cruciale rol. In de haven van Kampen zijn er concrete plannen om groene waterstof te gaan produceren ten behoeve van de scheepsvaart. Emissievrij varen is het doel voor de toekomst.’
Bestaat er een kans dat het niet doorgaat?
‘Als bedrijfsleven steken we echt onze nek uit. We hebben toegezegd een vrijwillige bijdrage te leveren aan de bouw van de sluis. Ik ben bij alle betrokken bedrijven in Kampen langs geweest en ze staan er vierkant achter. Anticiperend op een bredere sluis heeft Kampen een tweede haven aangelegd en ondernemers zoals ik hebben geïnvesteerd in bedrijfsuitbreiding. Het grootste risico ligt bij de provincie Friesland: zij moeten voor-investeren en kunnen vervolgens de vrijwillige marktbijdrage innen. Ik hoop dat ze daarin een positief besluit gaan nemen al dan niet in samenwerking met andere provincies en het Rijk.’
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
