& Veiligheid
Zonder sterke dammen, dijken en stormvloedkeringen zou Nederland al lang niet meer bestaan Een kwart van Nederland ligt onder zeeniveau, driekwart kan overstromen door het water uit de zee of rivieren. In dit gebied wonen negen miljoen mensen en wordt zeventig procent van het inkomen verdiend.
Met vierduizend kilometer aan primaire waterkeringen is Nederland de best beschermde delta ter wereld. Toch voldoet een op de drie waterkeringen niet aan de veiligheidsnormen. Om te zorgen dat alle Nederlanders droge voeten houden, hebben Rijkswaterstaat en de waterschappen tot 2050 de tijd gekregen om alle waterkeringen klaar te maken voor de toekomst.
Welke delen van Nederland beschermt de Afsluitdijk?
De Afsluitdijk beschermt de steden en dorpen die aan het IJsselmeer liggen en verder landinwaarts Kampen en Zwolle. Indien de Afsluitdijk doorbreekt, lopen ook steden als Amsterdam en Almere gevaar.
De Afsluitdijk behoort tot de primaire waterkeringen van Nederland, een dijk die het land beschermt tegen het buitenwater. Bij het bepalen van de veiligheidsnormen voor de dijken die verder landinwaarts liggen is rekening gehouden met de dempende werking van een primaire kering. De dijken rondom het IJsselmeer zijn dus niet zo hoog omdat de Afsluitdijk er ligt. Steden als Zwolle en Kampen staan via de rivieren rechtstreekse in verbinding met het IJsselmeer en lopen dus direct gevaar als de Afsluitdijk zou doorbreken. Amsterdam en Almere worden extra beschermt door de dijken achter de Afsluitdijk, zoals de Houtribdijk, maar ook hier is rekening gehouden met de Afsluitdijk, de primaire verdedigingslinie tegen het water.
Als de Afsluitdijk doorbreekt, betekent dit een ramp op vele fronten. Allereerst qua veiligheid omdat een groot deel van Noord-Nederland kan overstromen. Maar ook economisch omdat Friesland minder bereikbaar wordt. Tot slot komt er dan zout water in het IJsselmeer waardoor de drinkwatervoorziening in gevaar komt.
Zwolle is Nederland in het klein
De Nederlandse bevolking is de afgelopen decennia flink gegroeid: van tien miljoen in 1950 naar het huidige aantal van 17,5 miljoen mensen. Volgens het CBS wonen er in 2060 voor het eerst twintig miljoen mensen in Nederland. Terwijl de vraag naar ruimte om te wonen, werken en leven toeneemt, moet Nederland zich aanpassen aan het veranderende klimaat. Hoe gaan die twee uitdagingen samen?
De regio Zwolle is een groeiregio, economisch én demografisch. Steeds meer inwoners uit de Randstad willen verhuizen naar Zwolle, het toerisme groeit al vijf jaar sterk en de regio is hard op weg om een van de vier economische topregio’s van het land te worden. De groei is positief, maar zorgt ook voor uitdagingen. Want behalve een groeiregio is Zwolle ook een delta en kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering.
Water van vijf kanten
Zwolle ligt in de delta van het IJsselmeer. Het water komt er van vijf kanten: van de Sallandse weteringen, de Vecht, het Zwarte Water en vanuit het IJsselmeer dat in open verbinding staat met de binnenstad die niet door dijken is beschermd. En vanuit de lucht als het regent. Zwolle wordt weliswaar beschermd door de Afsluitdijk, maar bij een noordwesterstorm wordt het IJsselmeerwater nog steeds richting de stad opgestuwd. Terwijl het water uit tegenovergestelde richting juist richting het IJsselmeer wil stromen. Bij een langdurige storm stijgt het water in de stad Zwolle en kunnen delen van de stad onder water lopen.
Smart city
Zwolle ziet zichzelf als een proeftuin. Nederland in het klein. Een plek om te experimenteren met oplossingen om voorbereid te zijn om toekomstig extreem weer veroorzaakt door klimaatverandering. Bij nieuwbouw- en woonprojecten wordt rekening gehouden met hogere (grond) waterstanden en hoosbuien. Er loopt een dijk dwars door woningen, een geluidswal functioneert als noodwaterkering en een ondergrondse fietsenstalling doet dienst als waterberging bij een hoosbui. Een klimaatcampus brengt onderwijs, onderzoek, ondernemers en overheden samen om na te denken over slimme oplossingen voor de uitdagingen van de toekomst.
‘Water is niet langer een bedreiging, maar een kwaliteit’
Marcel de Ruiter,
gebiedsontwikkelaar Kraanbolwerk
Iedereen moet meedoen volgens Marcel de Ruiter, manager innovatie en duurzaamheid bij VanWonen. Als gebiedsontwikkelaar is hij betrokken bij klimaatbestendige woonprojecten als het Kraanbolwerk. Maar hij vindt ook dat bewoners van de stad een rol hebben in het waterrobuust maken van hun stad. ‘Ik heb een terras in mijn tuin waar het water doorheen kan, onder de trampoline is een wadi om water te bufferen, op mijn platte daken ligt sedum en ik heb een weerhuisje van het KNMI op het dak om het weer te registreren.’
Het is zijn droom dat alle Zwollenaren zo snel mogelijk van het gas afgaan en overgaan op een alternatieve warmtebron, zonnepanelen plaatsen en hun tuinen vergroenen. ‘Wist je dat Zwolle kampioen tegelwippen is?’
‘Op een zomerse dag lijkt het Giethoorn wel’
Aan de overkant van het Kraanbolwerk ligt Brasserie De Hofvlietvilla van Ton Kolman. De ooit vervallen villa is nu een goedlopend restaurant met bootverhuur.
Ton: ‘Op de plek waar nu de eerste klimaatadaptatieve woonwijk staat van Zwolle, stond ooit een oude verffabriek. De grond was zo vervuild dat er in een wijde cirkel rondom de fabriek niet mocht worden gebouwd. Dit huis ligt er tegenover en het was het spookhuis van Zwolle. Het lag op een eilandje en was compleet vervallen. In 2014 werd ik gebeld door de voormalige pandeigenaar: of ik interesse had in een horecazaak op deze plek. Hoewel ik op dat moment een goede baan als interim- en crisismanager in de bankensector had, ben ik toch ingegaan op het aanbod. Inmiddels verbond een brug het eiland met de stad en de gemeente bouwde een parkeergarage en een bioscoop in de buurt. Ik weet dat in horeca alles draait om ‘traffic’ en dat zat op deze plek wel goed. Ik houd nog regelmatig een telling. Op een gemiddelde zaterdag gaan er zo’n zestienduizend mensen over de brug.’
‘Op een zomerse dag lijkt het hier Giethoorn wel met alle boten die door de binnenstad varen. Wat toeristen vaak vergeten is dat het waterpeil in de gracht heel snel kan veranderen. We zijn nog altijd een eiland in het IJsselmeer. Het gebeurt zeker drie keer per jaar dat een jacht op de heenweg wel onder een brug door kan, maar op de terugweg niet omdat het water is gestegen. Dan moeten ze een halve dag wachten. De gemeente heeft nu zelfs een bord geplaatst: ‘Pas op het waterpeil kan snel wisselen.’
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
